محمدرضا شجریان، برجسته‌ترین هنرمند عرصه آواز و موسیقی سنتی کشور که از وی با عنوان خسرو آواز ایران یاد می‌شود ، یکم مهر ۱۳۱۹ در مشهد متولد شد . خواندن را از کودکی آغاز کرد و با توجه به استعداد و صدای خوبش ، تحت تعلیم پدر، که خود قاری قرآن بود ، مشغول به پرورش صدای خویش شد.

در سال  ۱۳۳۱، برای نخستین بار ، صدای تلاوت قرآن او از رادیو خراسان پخش شد. وی در سال ۱۳۳۸ به دانش سرای مقدماتی مشهد رفت و برای نخستین بار با یک معلم موسیقی آشنا شد.

پس از دریافت دیپلم دانش سرای عالی ، به استخدام آموزش و پرورش درآمد و به تدریس مشغول شد و در این زمان با سنتور آشنا شد و فراگیری این ساز را نزد جلال اخباری شروع کرد.

او سال ۱۳۴۶ در تهران با احمد عبادی آشنا شد و همچنین در کلاس اسماعیل مهرتاش شرکت کرد. در همین سال برای آموختن خوشنویسی در انجمن خوشنویسان نزد ابراهیم بوذری رفت. شجریان از سال  ۱۳۴۷، خوشنویسی را نزد حسن میرخانی ادامه داد و در سال  ۱۳۴۹، درجه ممتاز را در خوشنویسی به دست آورد.

محمدرضا شجریان تا سال ۱۳۵۰ به‌ خاطر این‌که پدرش می‌خواست خانواده آن‌ها بیشتر با قرائت قرآن و چهره مذهبی شناخته شوند ، با نام مستعار سیاوش بیدگانی با رادیو همکاری می‌کرد ، ولی بعد از آن پدرش به او اجازه استفاده از نام اصلی‌اش را داد.

وی در سال ۱۳۵۸ دعای ربنا و مناجات مثنوی افشاری را به صورت بداهه و بدون تمرین خواند ، ابتدا به قصد این که به هنرجویان آموزش دهد و بهترین را در ماه رمضان برای افطار پخش کنند اما رادیو همان اجرای خودش را پخش کرد و این اجراها به مدت سی سال از اصلی‌ترین برنامه‌های رادیو در ماه رمضان بودند.

شجریان طی سال‌های حضورش در عرصه موسیقی با هنرمندانی چون محمدرضا لطفی ، حسین علیزاده ، جلال ذوالفنون و ناصر فرهنگ‌فر ، داریوش صفوت ، پرویز مشکاتیان ، جمشید عندلیبی ، داریوش پیرنیاکان ، مجید درخشانی ، داریوش طلایی ، کیهان کلهر و حسین علیزاده در آلبوم‌ها و کنسرت‌ها همکاری کرده بود و اکنون آلبوم های بسیاری از جمله چهره به چهره ، گلبانگ شجریان ، دود عود ، دل مجنون ، سرو چمان ، یاد ایام ، معمای هستی ، فریاد ، همنوا با بم ، رندان مست ، مرغ خوش خوان و خراسانیات از آثار او به یادگار مانده است.

استاد محمدرضا شجریان نوروز ۹۵ با انتشار ویدئویی ضمن تبریک سال نو ، از ابتلای ۱۵ ساله خود به بیماری سرطان خبر داد و پس از آن تاکنون تحت نظر پزشکان به مداوا مشغول بود.

سرانجام خسرو آواز ایران عصر روز پنجشنبه ۱۷ مهرماه ۱۳۹۹همزمان با اربعین حسینی به رغم تلاش تیم پزشکان ایرانی در بیمارستان جم تهران درگذشت.

پیکر زنده‌یاد محمدرضا شجریان به زادگاهش مشهد منتقل شده و طبق اعلام خانواده ایشان در جوار آرامگاه فردوسی آرام خواهد گرفت.