«هر اتفاق هنری، گامی برای تثبیت جایگاه و شأن فرهنگیِ درخشان ما در جهان است. وظیفۀ ما فقط حفظ آثار گذشتگان نیست بلکه افزودن به آن‌هاست. شما در این دوران مسئول هستید که حرفی را بزنید و اثری را به وجود آورید که برآمده از بلوغ و نبوغ فرهنگِ ما است. باید جامعه را یک گام به جلو ببرید.»

این بخشی از صحبت‌های قطب‌الدین صادقی، پیشکسوت هنر نمایش، سینما و تلویزیون بود که شامگاه شنبه (۱۹ اسفندماه) در آئین اختتامیه نخستین رپرتوار استانی تئاتر کاربردی شاهین‌شهر در تالار شیخ‌بهایی این شهر بیان کرد.

صادقی که از حلقه‌های پررنگ و اثرگذار فرهنگ تئاتر ایران است، گفت: «ویل دورانت» یکی از نظریه‌پردازان بزرگ جهان و نویسنده «تاریخ تمدن»، نظریه‌ای دربارۀ فرهنگ و تمدن دارد که شاید دلیل اصلی آمدن من به شاهین‌شهر و شرکت در این جشنواره باشد. او اعتقاد دارد که مدنیت و تمدن بر اساس ۴ اصل استوار است و هر کشوری که این ۴ اصل را نداشته باشد تمدن ندارد.

او با بیان اینکه ویل دورانت، شرط اول تمدن را وجود سازمان‌هایی برای مدیریت جمع می‌داند، ادامه داد: اگر در یک جامعه، نهادهای حکومتی، احزاب، انجمن‌ها، شوراها وجود نداشته باشد آن جامعه متمدن نیست. حتی یکی از فیلسوفان یونانی اعتقاد دارد که دیکتاتوری هم بهتر از هرج‌ومرج است چراکه هرج‌ومرج ویژگی جامعۀ مدنی نیست؛ بنابراین اداره امور جمع، یکی از مهم‌ترین اصول مهم جامعه مدنی است. بسیار لازم است که یک جامعه دارای تشکیلات و نهادهایی باشد که امور جمع را سرپرستی و اداره کنند. حتی جهان، روزبه‌روز در حال یافتن تعاریف مردمی‌تر و دقیق‌تر و درست‌تر از امور جامعه هستند چراکه امور قبلی جوابگو نیست.

این نویسنده و نمایشنامه‌نویس در بیان دومین اصل مدنیت، بیان کرد: دومین اصل از نگاه ویل دورانت، ارتزاق است؛ یعنی آنچه برای رفع نیازهای اولیه لازم است. خوردن، آب، نان، گوشت، وجود ذخایر و غیره؛ به این منظور، جامعه باید به فکر کارِ ساماندهی‌شده باشد. یک جامعه مدنی، دارای ضمانت‌های ارتزاقی و کاری است.

قطب‌الدین صادقی با بیان اینکه ویل دورانت سومین اصل تمدن و مدنیت را وجود اخلاق و سنن دانسته است، در توضیح این مورد نیز افزود: جامعه‌ای که اخلاق و سنت‌های اخلاقی نداشته باشد وحشی است.

این کارگردان تئاتر گفت: چهارمین اصل که حتی سایر اصول مدنیت مقدمه‌ای برای رسیدن به این اصل هستند، فرهنگ و هنر است که بزرگ‌ترین نشان مدنیت به شمار می‌رود. جامعه‌ای که فرهنگ و هنر نداشته باشد وحشی و جامعه‌ای غریزی است. من حدود ۱۰ سال برای ادامۀ تحصیل در اروپا بودم؛ آنجا به‌جز نام‌آوران فرهنگ و هنر ایران، کسی را از سرزمینمان نمی‌شناسند. معماری درخشان ایران و کاشی‌کاری‌های غبطه‌انگیز اصفهان را می‌شناسند. این‌ها نماد فرهنگ و هنر ایرانی هستند.

او تصریح کرد: اگر شاعران را استثنا بگیریم؛ کاشی‌کاری، فرش، موسیقی و نمایش، ۴ پرچم ایران هستند. عزت و فخر شما در جهان بر اساس این ۴ پرچم است. از این نظر، وجود چنین جشنواره‌هایی فقط برای کشتن وقت و تفنن و ارائه گزارش نیست، بلکه تجلی مدنیتِ این دوران است. بنابراین هر اتفاق هنری، گامی برای تثبیت جایگاه و شأن فرهنگی درخشان ما در جهان است.

او ادامه داد: گذشته، محترم است و من به همه دستاوردهای تاریخی‌مان عمیقاً احترام می‌گذارم؛ اما اگرچه لازم است ولی کافی نیست. این نسل چه‌کار می‌کند؟ وظیفه ما فقط حفظ آثار گذشتگان نیست بلکه افزودن چیزی به آن‌هاست. شما در این دوران، مسئول هستید که حرفی را بزنید و اثری را به وجود آورید که برآمده از بلوغ و نبوغ فرهنگ ما است. باید جامعه را یک گام باید به جلو ببرید.

این مترجم اضافه کرد: یکی از جامعه‌شناسان فرانسوی می‌گوید فرق جامعه سنتی با مدرن در این است که در جامعه سنتی همه‌چیز تکرار است، ولی شما در شهر به دلیل تنوع و طبقات و اقشار گوناگون و رویدادهای بی‌شمار، باید برای گشایشِ مشکلات و پیشنهاددادنِ راه‌حل‌ها، هرلحظه یک تأثیر و یک تحلیل داشته باشید؛ و هیچ راهی نیست مگر اینکه آن‌ها را از طریق فرهنگ و هنر با مردم درمیان بگذارید.

قطب‌الدین صادقی با بیان اینکه کار شهر، خلق فرهنگ و هنر است، بزرگ‌ترین ویژگی شهر را در فرهنگ و هنر آن برشمرد.

او سپس چنین بیان کرد: کَن، شهر کوچکی است اما به دلیل برپایی جشنواره کَن، پرآوازه‌ترین شهر هنر جهان است. آنچه شهر کَن را مطرح کرده همتی است که برای برپایی این جشنوارۀ بزرگ انجام داده است که برکت آن از همه‌نظر به شهر سرازیر شده است.

این پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون، خطاب به هنرمندان و مسئولان شاهین‌شهر گفت: این جشنواره را به یک رویداد ملی تبدیل کنید و حتی جشنواره تئاتر استانی را در شاهین‌شهر برگزار کنید و مدیریت فرهنگیِ خودتان را نشان دهید. این سرزمین، سرزمین فرهنگ است. اصفهان، ۴۰۰ سال پایتخت ایران بوده است؛ بنابراین بازتاب این فرهنگ و غلظت معنوی و سیاسی و مرکز توجه بودن، هنوزهم وجود دارد. از این شرایط و از زبان تئاتر، هم برای بیان مکنوناتی که در دل‌وجان دارید استفاده کنید و هم بانی پیوندی باشید با سایر هنرمندان و به‌این‌ترتیب، هم شهر خود را پرآوازه می‌کنید و هم گام هنریِ بامعنا برمی‌دارید.

صادقی در پایان گفت: امیدوارم هرگز چراغ فرهنگ و هنر و تئاتر در این شهر خاموش نباشد.

ما در کنار هنرمندان خوب این شهر هستیم

در این آیین همچنین کاظم نظری، مدیرکل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: خیلی خوشحالم که سالن تئاتری را در شاهین‌شهر دیدم که حتی در تهران هم مانند آن نیست. یکی از عوامل شناسایی فرانسه، جشنواره کن است و من امیدوارم با سالن‌هایی که شاهین‌شهر دارد اتفاقات خیلی خوب و رویدادهای بین‌المللی در این شهر نیز برگزار شود.

او سپس ادامه داد: این شهر هنرمندان بسیار زیاد و نجیبی دارد و پر از فرهیختگان است. امیدوارم با کمک همه عزیزان، در سالن‌هایی که در این شاهین‌شهر فعال‌شده و امکانات خیلی خوبی هم دارد اجراهای بی‌نظیری دیده شود؛ ضمن اینکه شهری زیبا و خوش آب‌وهوا هم هست و آدمی جز این چه می‌خواهد! راحتی فکر و آرامش می‌خواهد تا کار خلاقانۀ خود را به وجود آوَرَد. ما در کنار هنرمندان خوب این شهر هستیم تا بتوانیم اتفاقات خوبی را رقم بزنیم.

در هنر، واژۀ خلاقیت مصداق عینی پیدا می‌کند

سعید ابریشمی راد، شهردار شاهین‌شهر نیز اظهار کرد: ما امروز در شهری زندگی می‌کنیم و توفیق خدمتگزاری به مردمان سرزمینی را داریم که به نام شهر دانش و خلاقیت شهرت دارد. کلمه خلاقیت، بسیار پرمعناست و از سال ۲۰۰۴ بروزترین روش برنامه‌ریزی و مدیریت شهری در جهان که یونسکو نیز آن را به رسمیت شناخته است الگوی شهرهای خلاق است و شاهین‌شهر چنین نامی دارد؛ لذا رسالتی است بر دوش مسئولانی که عهده‌دار ادارۀ امور این شهر هستند.

او ادامه داد: نقطه عطف و کانونیِ واژه خلاقیت که در نظام برنامه‌ریزیِ شهرهای خلاق به‌عنوان یک عامل استراتژیک در توسعه به شمار می‌رود، هرگز بر زیرساخت‌های کالبدی تمرکز ندارد و مردم در مرکز فرایندهای برنامه‌ریزی و تحولات شهری قرار دارند؛ لذا روی ۲ اصلِ مشارکت آحاد مردم و هنر تأکید دارد. درواقع شهر خلاق یا استراتژی خلاقیت در برنامه‌ریزی شهری دارای دو رکن مشارکت مردم و توسعه روح هنر در جامعه است.

ابریشمی راد بیان کرد: مدیریت شهری در این شرایط فقط باید بستری را فراهم کند تا مردم بتوانند فکر کرده، برنامه‌ریزی کنند و با کمک قوه تخیل، از فرصت‌های پیش روی خود برای حل بحران‌ها و مسائل شهری استفاده کنند. اینجا نیز به حضور مردم و تشویق و مشروعیت بخشیدن به تخیل تأکیدشده است.

شهردار شاهین‌شهر با بیان اینکه اگر هنر در بستر جامعه، ساری و جاری نباشد صحبت از ایدۀ شهر خلاق یک گزافه بیشتر نیست، ادامه داد: خوشبختانه شاهین‌شهر در حوزه های مختلف سرآمد است، اما آنچه مهم است توجه و تأکید به هنر و ارج نهادن به هنرمندان است، و اینکه هنرمند درجهت تعالی ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی، نقش آفرین و مسئولیت‌پذیر باشد.

او افزود: همه هنرها از جایگاه معتبر و محترمی برخوردارند، اما هنر نمایش به دلیل زنده‌بودن و غنای خود به لحاظ ادبیاتی و فرهنگی، به‌زعم اهل هنر، از سایر هنرها تأثیرگذارتر است و لذا جایگاه ویژه‌ای دارد. ایران و البته شهر متمدن و نوپای شاهین‌شهر نیز هنرمندان فرهیخته زیادی دارد که مایه مباهات همه ما هستند. لذا وقتی چنین ظرفیتی در شهر وجود دارد وظیفه ما است که این ظرفیت را بالنده کنیم و امکان نقش‌آفرینی بیشتری را فراهم کنیم. ازاین‌رو در سیاست‌های کاریِ سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شاهین‌شهر قرار است حال و هوای هنر در این شهر متفاوت‌تر از گذشته باشد. شاهین‌شهر به لحاظ زیرساختی اوضاع خوبی دارد و تنها چیزی که لازم داریم تا به قله و اوج برسیم انگیزه و عشق و علاقه هنرمندان است.

ابریشمی راد با اشاره به اینکه در آینده نیز چندین رویداد ملی در شاهین‌شهر برگزار خواهد شد، گفت: جشنواره سراسری تئاتر اقتباسی مبتنی بر ادبیات کهن و آثار کلاسیک جهان، برگزاری یک رویداد سراسری در حوزه موسیقی خلاق برای اولین بار در ایران و در راستای موسیقی اصیل ایرانی؛ و همچنین تعداد دیگری از رویدادهای ملی ازجمله در حوزه خطاطی، از رویدادهایی است که به‌زودی در شاهین‌شهر برگزار خواهندشد.

او با بیان اینکه در هنر، واژۀ خلاقیت مصداق عینی پیدا می‌کند، تأکید کرد: اگر خیال‌پردازی، رؤیاپردازی برای شهر خلاق، از دل نباشد و با جوهرۀ عشق همراه نباشد هرگز اثری ماندگار از آن به‌جای نخواهد ماند.

ما نتوانستیم حق هنر و هنرمند را ادا کنیم

در ادامه نیز حجت‌الاسلام‌ و المسلمین قاسم باقریان، امام‌جمعه شاهین‌شهر با اشاره به اینکه فرهنگ، حوزه بسیار مهم و اثرگذاری است، اظهار کرد: در این عالم هر جا ظلمی شود این ظلم به آن نقطه اکتفا نکرده و باقی نمی‌ماند. هر ظلمی به هر قشری بشود این ظلم فقط به آن قشر نشده است و در جامعه انعکاس پیدا می‌کند و هرچه جایگاه فرد مهم‌تر باشد ظلمی که به او می‌شود انعکاسش به جامعه بیشتر خواهد بود.

او با بیان اینکه ما نتوانستیم حق هنر و هنرمند را ادا کنیم، ادامه داد: به اهل هنر توجه آن‌چنانی نمی‌شود و آن‌ها نمی‌توانند زندگی خود را از مسیر هنر تأمین کنند. ابزار و امکاناتی که هنر برای درخشیدن لازم دارد تنها یک کتاب و دفتر نیست بلکه به امکانات و تیم و دوستان و بستر اجتماعی و پذیرش بالا نیاز دارد تا هنرمند بتواند اثرگذار باشد. ظلمی که از این ناحیه به جامعه می‌شود این است که دیگران نداشته‌ها و ضعف‌های خود را از همین طریق به ما اعلام می‌کنند.

باقریان تأکید کرد: ایران کشوری چند هزارساله با تمدنی بسیار غنی و با مکتب تشیع است که در دنیا سرآمد است؛ اما جایگاه ایران این نیست که اکنون هست. هنر باید حرف اول را بزند تا بتواند واقعیت‌ها را به زندگی مردم منتقل کند و از آن لذت ببرند.

تئاتر، هنری زنده با طعم طراوت زندگی است

همچنین مریم معلایی، دبیر نخستین رپرتوار استانی تئاتر کاربردی شاهین‌شهر چنین بیان کرد: طراوت هنر در نسبتی است که با انسان برقرار می‌کند. آوینه‌ای از برآیند حیات، فکر و احساس. هنر قادر است گوهری وجودی و شعله‌های سرکش واقعه‌های درونی و روانی جامعۀ انسانی را بازنمایی کند و نباید پدیده‌ای با چنین ظرافت و طراوت را صرفاً در حد و اندازۀ لذت و سرگرمی تنزل داد. در جایی که حیات و زیست انسان در عروج آن ظهور می‌یابد هنر می‌تواند جهشی انسانی ایجاد کند و جامعه را به‌مراتب والای فرهنگی ارتقا دهد.

او سپس افزود: برآیند برگزاری این رپرتوار به ایده همایش تئاتر کوتاه خانواده در سال ۱۳۹۷ بازمی‌گردد؛ همایشی برای تعامل و ارتباط هرچه بیشتر اعضای خانواده با بهره‌مندی از زبان رسای هنر تئاتر. این همایش، ۴ دوره در شاهین‌شهر برگزار شد و در سال پنجم با عنوان همایش تئاتر آیینه به‌صورت فصلی در بخش‌های تئاتر و صحنه‌ای به کار خود ادامه داد. پس از بررسی نکات قوت و ضعف و بهره‌مندی از دستاوردهای ادوار پیشین و با تأکید مدیریت شهری به برگزاری رویدادهای هنری به‌صورت رویکردی خلاقانه، ضمن تشکیل دبیرخانۀ نخستین رپرتوار استانی تئاتر کاربردی شاهین‌شهر، سعی بر آن شد ضمن تأکید بر اشکال نوین اجرایی، با نگاهی علمی و هنری، ابزاری از گونه‌های تئاتر را به شکلی امن و در زمان و مکانی حتی خارج از دیدار چهارم برای بحث درباره مسائل حیاتی انسان به‌کارگیریم و گذر از تجربه‌های زندگی را با طرح قصه‌هایی نو در محیط‌هایی ناآشنا هم‌ساز کنیم.

معلایی توضیح داد: در تاریخ هشتم آذرماه ۱۴۰۲ از پوستر این رویداد رونمایی و سپس با ارسال فراخوان، از گروهای نمایشی استان جهت شرکت دعوت به عمل آمد. تعداد ۲۵ طرح و ایدۀ نمایشی از شهرستان‌های اصفهان، اردستان، خمینی‌شهر، فلاورجان و شاهین‌شهر به دبیرخانه ارسال که پس از بررسی توسط مدیریت محترم بازخوان، تعداد ۱۵ طرح جهت بازبینی به دبیرخانه معرفی شد. در تاریخ هفتم و هشتم اسفندماه در فرهنگسرای ادب و هنر گلدیس، همگی آثار مورد بازبینی قرار گرفت و درنهایت تعداد ۸ اثر نمایشی توسط هیئت محترم داوران به مرحلۀ نهایی معرفی و درنهایت این رویداد فرهنگی و هنری از تاریخ سیزدهم تا شانزدهم اسفندماه برگزار شد.

دبیر نخستین رپرتوار استانی تئاتر کاربردی شاهین‌شهر خاطرنشان کرد: تئاتر، هنری زنده با طعم طراوت زندگی است. چنین هنری به بستر و شرایطی مناسب نیاز دارد تا جهشی انسانی ایجاد کند. به‌عنوان عضو کوچکی از خانواده فرهنگ و هنر، از همه همراهانی که بستر این رویداد را در شاهین‌شهر فراهم کردند سپاسگزارم.

هنر، یاد بهشت است و نوحه انسان در فراق

در این آیین نوید توکلی، رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان شاهین‌شهر و میمه به بیان جمله‌ای از شهید مرتضی آوینی بسنده کرد و گفت: شهید آوینی فرموده‌اند که «هنر، یاد بهشت است و نوحه انسان در فراق.»

در آیین اختتامیه نخستین رپرتوار استانی تئاتر کاربردی شاهین‌شهر که با حضور قطب‌الدین صادقی پیشکسوت هنر نمایش، سینما و تلویزیون، کاظم نظری مدیرکل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اسرافیل فرج‌اللهی مدیرعامل انجمن هنرهای نمایشی، و همچنین فرماندار و رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان شاهین‌شهر و میمه، امام‌جمعه، شهردار و اعضای شورای اسلامی شاهین‌شهر و جمع بسیاری از هنرمندان نمایش این شهر برگزار شد، از نویسندگان، کارگردانان و بازیگران نمایش‌های اجراشده در نخستین رپرتوار استانی تئاتر کاربردی شاهین‌شهر و همچنین اعضای ستاد اجرایی دبیرخانۀ این جشنواره تقدیر شد.

انتهای پیام